Ναυτικές Εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο

Αντίθετα με τις εξοπλιστικές κινήσεις των παραδοσιακά μεγάλων ναυτικών δυνάμεων της Δυτ. Μεσογείου (όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Γαλλία), που οι επενδύσεις σε υλικό ήταν περίπου αναμενόμενες και επί τω πλείστω προϊόντα μακροχρόνιου σχεδιασμού, οι ναυτικοί εξοπλισμοί στην Ανατ. Μεσόγειο υπήρξαν εντυπωσιακοί σε συγκεκριμένες κατηγορίες πλοίων και σκαφών. Για πρώτη φορά στην ιστορία της περιοχής όπως θα δούμε πιο αναλυτικά παρακάτω στις επιμέρους ενότητες, δύο κράτη αθροιστικά παρήγγειλαν τρία ελικοπτεροφόρα, εκ των οποίων το ένα είναι ικανό να μεταφέρει μαχητικά αεροσκάφη τύπου VSTOL. Ταυτόχρονα, τρεις χώρες εισήγαγαν ή αναμένουν την εισαγωγή σε υπηρεσία πολυάριθμων υποβρυχίων νέας γενιάς με ικανότητα αναερόβιας προώσεως αλλά και ικανό αριθμό σύγχρονων πυραυλοφόρων ταχέων σκαφών. Άλλη μια πρωτιά για την περιοχή που όμως ακόμη δεν έχει πλήρως επιβεβαιωθεί, είναι η απόκτηση σκάφους από συγκεκριμένη χώρα με ικανότητα εξαπόλυσης υπερηχητικών πυραύλων κατά πλοίων.

Των D-Mitch και fox2

α. ΑΙΓΥΠΤΟΣ

H φρεγάτα "Alexandria" είναι μία από τις συνολικά τέσσερις αιγυπτιακές O.H. Perry  - via Wikipedia

Το Γεγονός

Σε μία κίνηση που εξέπληξε πολλούς παρατηρητές, στις 23 Σεπτεμβρίου 2015[1] η Αίγυπτος συμφώνησε με τη Γαλλία την απόκτηση των δύο ελικοπτεροφόρων κλάσης Mistral που δεν παραδόθηκαν στη Ρωσική Ομοσπονδία, μετά τις ευρωπαϊκές κυρώσεις λόγω των ενόπλων συγκρούσεων στην Ουκρανία. Έτσι, το Αιγυπτιακό Ναυτικό θα είναι το πρώτο παράκτιο ναυτικό που θα εισάγει πλοία αυτής της κατηγορίας στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου.

Οι Κύριες Εξελίξεις

Κατά το εξεταζόμενο χρονικό διάστημα η Αίγυπτος μετατράπηκε στον κυριότερο εξαγωγικό πελάτη της γαλλικής ναυπηγικής βιομηχανίας και η ίδια παρουσιάζεται αποφασισμένη να δημιουργήσει έναν πυρήνα κύριων μονάδων στόλου εξοπλισμένο με ευρωπαϊκής και αμερικανικής προέλευσης ναυτικές πλατφόρμες. Τα περισσότερα από τα προς απόκτηση νέα πλοία στοχεύουν στην αντικατάσταση άλλων, τεχνολογικά παρωχημένων.

- Αποβατικά Ελικοπτεροφόρα Δεξαμενής 

 

Τα νέα αιγυπτιακά ελικοπτεροφόρα στις εγκαταστάσεις της DCNS - (c) DCNS

||Στις 23 Σεπτεμβρίου 2015 η Αίγυπτος συμφώνησε με τη Γαλλία να αποκτήσει δύο Αποβατικά Ελικοπτεροφόρα Δεξαμενής (LHD) κλάσης Mistral, τα οποία η τελευταία δεν παρέδωσε στη Ρωσική Ομοσπονδία. Το κόστος μεταβίβασης των δύο LHD ανέρχεται σε περίπου 950 εκατομμύρια Ευρώ (1,06 δις $) συμπεριλαμβάνει της εκπαίδευσης 400 αξιωματικών και ναυτών. Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών φαίνεται ό, τι είχαν ξεκινήσει στις 6 Αυγούστου. Τα πλοία θα παραδοθούν τον επόμενο Μάρτιο, γεγονός που θα μετατρέψει το Αιγυπτιακό Ναυτικό στο πρώτο ναυτικό της ευρύτερης περιοχής που θα διαθέτει πλοία τέτοιας κατηγορίας. Τα δύο πλοία θα προσδώσουν εντυπωσιακές δυνατότητες εξαπόλυσης πληγμάτων εναντίων σκαφών αλλά και βαθιά στα ενδότερα οποιαδήποτε χώρας που θα επιβουλευθεί την ασφάλεια της Αιγύπτου. Τα δύο πλοία έχουν τη δυνατότητα μεταφοράς μεγάλου αριθμού (άνω των 20 το κάθε σκάφος ξεχωριστά) επιθετικών (τουλάχιστον 8) και ανθυποβρυχιακών ελικοπτέρων. Η απόκτηση των δύο αυτών σκαφών όμως επιτάσσει την απόκτηση των απαραίτητων συνοδευτικών σκαφών που περιλαμβάνει σκάφη με δυνατότητες αντιαεροπορικού πολέμου μεγάλης εμβέλειας (άνω των 7οkm) και σκαφών εξειδικευμένων στην ανθυποβρυχιακή άμυνα. Άγνωστος ακόμη παραμένει ο οπλισμός που θα εγκατασταθεί για την άμυνα των πλοίων.

- Υποβρύχια

Μείζων στόχος του Αιγυπτιακού Ναυτικού είναι η αντικατάσταση των τεσσάρων Type 033 - via Global Military Review

||Η Γερμανία είναι θετική στην επέκταση της πρόσφατα υπογραφείσας σύμβασης συμβατικών υποβρυχίων Type 209/1500 από δύο (2) σε τέσσερα (4)[2]. Τα υποβρύχια θα αντικαταστήσουν τα τέσσερα παρωχημένα - πλην εκσυγχρονισμένα - κινεζικής προέλευσης τύπου Romeo (Type 033). Ανταγωνιστική προς τη γερμανική πλευρά πρόταση, ώστε να καλύψει τις αιγυπτιακές ανάγκες, φέρεται να έχει καταθέσει η Κίνα[3]. Η τελευταία προτείνει στο Κάιρο την πώληση δύο νέων υποβρυχίων, σε πιο ανταγωνιστική τιμή.

- Φρεγάτες & Κορβέτες 

Η αδυναμία χρηματοδότησης δεν επιτρέπει ως τώρα την προμήθεια δεύτερης FREMM - (c) DCNS

 ||Στις 23 Ιουνίου 2015 παρελήφθη η πρώην φρεγάτα του Γαλλικού Ναυτικού "Normandie", νυν "Tahya Misr", τύπου FREMM[4]. Από το πλοίο, που παραγγέλθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2015[5], αφαιρέθηκε το σύστημα κάθετης εκτόξευσης (VLS) A70 που διαθέτουν όλα τα σκάφη της κλάσης Aquitaine του Γαλλικού Ναυτικού καθώς και οι υπερσύγχρονοι ενεργοί παρεμβολείς τύπου Nettuno που διαθέτουν όλα τα αντιτορπιλικά της κλάσης Horizon/Orizzonte και φρεγατώνFREMM[6]. Για να αποκτηθεί η φρεγάτα δαπανήθηκαν 1,1 δις Ευρώ. Το πλοίο θα εξοπλιστεί με οκτώ (8) αντιπλοϊκούς πύραυλους MM-40 Block III και δέκα-έξι (16) αντιαεροπορικούς πυραύλους ASTER-15. Για την ενίσχυση των ανθυποβρυχιακών ικανοτήτων της "Tahya Misr" είναι πιθανή η προμήθεια ενός NH-90NFH, όπως άλλωστε και για τις τέσσερις υπό κατασκευή κορβέτες Gowind 2500[7] (βλ. παρακάτω). Αρχική επιθυμία της Αιγύπτου αποτελούσε η αγορά δύο φρεγατών του τύπου, όμως το γαλλικό οικονομικό επιτελείο ήταν αντίθετο στην έγκριση του κατάλληλου δανείου για την ολική χρηματοδότηση του προγράμματος. Έως την παραλαβή της νέας φρεγάτας, στο ναυτικό οπλοστάσιο βρίσκονταν τέσσερις αμερικανικής προέλευσης φρεγάτες τύπου O.H. Perry και δύο Knox. Και οι έξι μονάδες είναι μη εκσυγχρονισμένες ενώ είναι αμφίβολη η επιχειρησιακή τους ικανότητα σε κάποιες από αυτές.

Ο διαμοιρασμός των κύριων μονάδων του Αιγυπτιακού Ναυτικού σε Μεσόγειο και Ερυθρά Θάλασσα δεν πρέπει να αποκλείσει το ενδεχόμενο συνέχισης της ναυπήγησης των τεσσάρων κορβετών Gowind 2500 σε ακόμη δύο, όπως επίσης την προμήθεια μίας συμπληρωματικής φρεγάτας FREMM.   

Στις 16 Απριλίου 2015 παράλληλα ξεκίνησε στη Λοριάν της Γαλλίας η διαδικασία ναυπήγησης της πρώτης κορβέτας τύπου Gowind 2500[8]. Το πλοίο θα παραδοθεί στα τέλη του 2017 ή το 2018. Η Αίγυπτος έχει συνολικά παραγγείλει τέσσερα πλοία Gowind 2500, με πλήρωμα 65 ατόμων και εξοπλισμένα με οκτώ αντιπλοϊκούς πυραύλους MM-40 Block III, 16 αντιαεροπορικούς πυραύλους MICA-VL, πυροβόλο διπλού ρόλου 76mm και δύο πυροβόλα των20mm. Τα τρία από τα τέσσερα σκάφη θα ναυπηγηθούν στην Αλεξάνδρεια.

- Ταχέα Περιπολικά Κατευθυνομένων Βλημάτων (ΤΠΚ)

Τα τέσσερα Ambassador Mk III είναι τα μόνα σύγχρονα ΤΠΚ παγκοσμίως που κατασκευάστηκαν στις ΗΠΑ - via Wikipedia

 ||Στις 17 Ιουνίου 2015 έφθασαν στην Αίγυπτο δύο ΤΠΚ αμερικανικής ναυπήγησης Ambassador Mk. III[9].Είχε προηγηθεί η παράδοση άλλων δύο. Τα τέσσερα νέα ΤΠΚ θα εξοπλιστούν με πυραύλους κατά πλοίων Harpoon Block II, η απόκτηση 20 εκ των οποίων καθυστέρησε λόγω αμερικανικών κυρώσεων. Η συγκεκριμένη έκδοση πυραύλου προσδίδει τη δυνατότητα στον πύραυλο να ξεχωρίσει  πλοία- στόχους από νησιά και ξηρά με αποτέλεσμα να προσφέρει στον πύραυλο παράκτιων υδάτων αντι-πλοική δυνατότητα. Η συγκεκριμένη έκδοση επίσης παρουσιάζει αυξημένη αντίσταση σε ηλεκτρονικά αντίμετρα και ικανότητα στόχευσης (χάρη σε ενσωματωμένο δέκτη GPS). Να τονιστεί ότι τα σκάφη της κλάσης φέρουν δύο συστήματα εγγύς/αντιπυραυλικής προστασίας (CIWS), ένα σύστημα Phalanx και ένα RAM.

Η P-32 παραδόθηκε στην Αίγυπτο τον περασμένο Αύγουστο - via Navy Recognition

 

Η ολοκλήρωση, ωστόσο, του αμερικανικού προγράμματος δεν ήταν η μόνη προσθήκη: ακολούθησε στις 10 Αυγούστου η παραλαβή της ρωσικής Tarantul P-32 (Project 1242.1 Molniya)[10], μοναδικού σκάφους της κλάσης, με την οποία εισήχθη για πρώτη φορά σε πολεμικό πλοίο παράκτιου κράτους της περιοχής υπερηχητικός πύραυλος κατά πλοίων. Κατά πολλούς αμφισβητείται η παράδοση των πυραύλων και υποστηρίζεται η άποψη ότι οι εκτοξευτές είναι κενοί ενώ άγνωστο παραμένει αν η Ρωσία θα παραδώσει τους προηγμένους αυτούς πυραύλους. Η P-32 φέρει τέσσερις P-270 Moskit (SS-N-32 Sunburn σύμφωνα με το NATO).Ο Moskit έχει εμβέλεια 120km και ταχύτητα 3 Mach. Το σκάφος παραδόθηκε χωρίς τους ηλεκτρονικούς του παρεμβολείς.

Στα παλαιά σκάφη Type 148 κατά προσωπικές πληροφορίες γίνεται μελέτη εγκατάστασης πυραύλων Harpoon προς αντικατάσταση των παλαιών Exocet. Το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό έχει επιτυχώς εγκαταστήσει τέτοιου είδους πυραύλους σε αντίστοιχα σκάφη του τύπου την περασμένη δεκαετία. 

 

- Χερσαία Αντιπλοϊκά Συστήματα

 ||Στο αρχικό πλαίσιο συμφωνίας για την αγορά οπλικών συστημάτων από τη Ρωσία συμπεριλαμβάνεται ένα προηγμένο σύστημα επάκτιας άμυνας K-300P Bastion-P[11]. Το ρωσικό σύστημα διαθέτει μέγιστη εμβέλεια 300km και αναπτύσσει ταχύτητα 2,5 Mach. Έγινε γνωστότερο διεθνώς ύστερα από την παράδοσή του στη Συρία. 

Σύνθεση Κύριων Μονάδων Στόλου

Το Μέλλον

Αν και η απόκτησή τους πρόκειται να ενισχύσει σημαντικά τις αμφίβιες ικανότητες του Αιγυπτιακού Ναυτικού, τα Mistral δεν θα μπορούν να επιχειρούν με ασφάλεια χωρίς τα κατάλληλα πλοία συνοδείας, τόσο στο ρόλο της AAW περιοχής όσο και του ανθυποβρυχιακού αγώνα. Αν και στο δεύτερο τομέα σημαντική θέση θα διασφαλίσουν κυρίως η φρεγάτα "Tahya Misr" και δευτερευόντως οι τέσσερις κορβέτες Gowind 2500 (που δεν θα φέρουν συρόμενο σόναρ), το κενό στον τομέα της αντιαεροπορικής άμυνας είναι εμφανές, με τον SM-1 των O.H. Perry και τον Aster-15 της FREMM να εμφανίζονται ανεπαρκείς. Έτσι, τα δύο πλοία είναι δύσκολο να δράσουν σε καθεστώς που δεν θα υπάρξει αεροπορική κυριαρχία, κάτι που κάνει πιθανότερη τη χρήση τους στην ειρηνική περίοδο ή κατά τη διάρκεια πολυεθνικών επιχειρήσεων και σε συνεργασία με ναυτικά άλλων κρατών. Ένα τέτοιο περιβάλλον θα μπορούσε να είναι η Υεμένη, όπου υπό τη σκέπη του αραβικού συνασπισμού περιπολούν αιγυπτιακά πολεμικά πλοία. Όσον αφορά τις υπόλοιπες μονάδες του στόλου, οι επενδύσεις οφείλουν να συνεχιστούν για να ολοκληρωθεί η αντικατάσταση παλαιότερων μονάδων. Εφόσον για οικονομικούς λόγους καταστεί απαγορευτική η προμήθεια ναυτικών οπλικών συστημάτων από τη διεθνή αγορά, αναμένεται απόκτηση παρόμοιων στο πλαίσιο της ισχύουσας ετήσιας αμερικανικής βοήθειας.

β. ΕΛΛΑΔΑ

Στο ΠΝ βρίσκονται σε υπηρεσία φρεγάτες γερμανικής και ολλανδικής προέλευσης - (C) ΓΕΝ

Το Γεγονός

Έπειτα από την άμεση ανάμειξη του Πολεμικού Ναυτικού (ΠΝ) στο ναυπηγικό πρόγραμμα των τριών υποβρυχίων Type 214 (κλάση Παπανικολής) και αναβάθμισης ενός υποβρύχιου Type 209/1200 (κλάση Ποσειδών), καθώς και την πλήρη ολοκλήρωση επιτυχημένων δοκιμών των δύο εξ αυτών[12][13], ακολούθησε η ένταξη των του δεύτερου σκάφους Type 214, του "Πιπίνος" καθώς και του μοναδικού στον κόσμο αναβαθμισμένου υποβρυχίου του τύπου με ικανότητα αναερόβιας πρόωσης (χάρη στο σύστημα ΑΙΡ - Atmosphere Independent Power) Type 209/1200 "Ωκεανός" στο οπλοστάσιο του Στόλου. Το σύστημα AIP σχεδόν τετραπλασιάζει την αυτονομία του υποβρυχίου. Χαρακτηριστικά αναφέρεται η διάρκεια παραμονής σε κατάδυση στις τρεις εβδομάδες (!) χωρίς τη χρήση σνόρκελ ενώ η εμβέλεια δράσης ξεπερνά τα 2.400 χιλιόμετρα!  Τα δύο υποβρύχια είχαν επίσημα, παρουσία πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας, καθελκυστεί στα ναυπηγεία Σκαραμαγκά στις 6 και 20 Οκτωβρίου 2014 αντίστοιχα[14][15]. Με την ένταξή των σκαφών αυτών (το τρίτο σκάφος «Ματρώζος» πρόσφατα ολοκλήρωσε δοκιμές εν πλω), το Πολεμικό Ναυτικό διαθέτει τέσσερα επιθετικά υποβρύχια κορυφαίας τεχνολογίας και εξοπλισμένων με σύστημα ΑΙΡ, τα περισσότερα από κάθε άλλο παράκτιο ναυτικό ολόκληρης της Μεσογείου εξαιρουμένης της Γαλλίας με τα πυρηνοκίνητα υποβρύχια κλάσης Rubis.

Οι Κύριες Εξελίξεις

Παρά τη συνεχιζόμενη δημοσιονομική δοκιμασία, το ΠΝ επιδιώκει τη μέγιστη διαθεσιμότητα των υφιστάμενων μέσων, την αναβάθμιση των ικανοτήτων του υποβρυχιακού στόλου, την ολοκλήρωση όλων των υπολειπόμενων ναυπηγικών προγραμμάτων και την κάλυψη των αναγκών επιτήρησης.

- Υποβρύχια

Τα Υ/Β "Πιπίνος" και "Ωκεανός" κατά τη διάρκεια των δοκιμών - (C) Υπουργείο Εθνικής Άμυνας

 ||Για πρώτη φορά ύστερα από πολλά έτη, ο ενεργός στόλος των υποβρυχίων ξεπερνά τις οκτώ μονάδες λόγω της ένταξης των νέων υποβρυχίων Type 214 στη δύναμη του ΠΝ. Η προαναγγελθείσα αναγγελία πριν μερικά χρόνια της ναυπήγησης επιπλέον δύο υποβρυχίων Type 214 παραμένει ακόμη στα χαρτιά, αν και η υλοποίησή της παραμένει επιθυμία του Ναυτικού. Το ΠΝ οφείλει να ακολουθήσει  την προμήθεια νέων τορπιλών για τον εξοπλισμό των υπερσύγχρονων αυτών σκαφών. Μεγάλο εμπόδιο παραμένει όμως η κακή οικονομική κατάσταση της χώρας.

- Φρεγάτες

Το ΠΝ επιδιώκει να εκσυγχρονίσει τις τέσσερις φρεγάτες MEKO 200HN - (c) ΓΕΝ

 ||Το ΠΝ μεριμνά για την καλύτερη υποστήριξη των εννέα φρεγατών τύπου Kortenaer (ή αλλιώς γνωστές ως Standard ή κλάση Έλλη στο ΠΝ) που αποκτήθηκαν δύο στις αρχές της δεκαετίας του 1980 (νέας κατασκευής) και επτά τη δεκαετία του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000 (μεταχειρισμένες). Για την απρόσκοπτη υποστήριξη των σκαφών καθώς και για την περικοπή δαπανών το ΠΝ προχώρησε το 2013 στον παροπλισμό του δέκατου σκάφους της κλάσης, της φρεγάτας "Μπουμπουλίνα" (είχε παραμείνει ελλειπώς εξοπλισμένη καθ' όλη τη διάρκεια που ήταν σε υπηρεσία), ενώ παραλαμβάνει πλήθος υλικών υποστήριξης από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα[16].Έξι από τις φρεγάτες έχουν υποστεί πρόγραμμα Εκσυγχρονισμού Μέσης Ζωής (ΕΜΖ), με το οποίο εκσυγχρονίστηκε το μεγαλύτερο τμήμα των αισθητήρων ενώ προστέθηκαν και νέοι, καθώς έγινε αντικατάσταση του Κέντρου Διαχείρισης Μάχης με νεότερο[17].

Στις υπόλοιπες τέσσερις φρεγάτες του στόλου, τύπου MΕΚΟ 200HN, σχεδιάζεται επίσης η εκτέλεση προγράμματος EMZ. Μετά την εκτέλεση του προγράμματος τα πλοία θα παραμείνουν σε υπηρεσία τουλάχιστον ως το 2035 (!), σύμφωνα με ομιλία εκπροσώπου του ΠΝ στο συνέδριο "IQPC Surface Warships 2015" που έγινε στη Γένοβα στις 28 Ιανουαρίου 2015. Στην ομιλία παρουσιάστηκαν οι ελλείψεις, ο ΕΜΖ και η συμμετοχή ή μη των εγχώριων ναυπηγείων[18].Το κόστος του EMZ θα ανέλθει σε 400 εκατ. Ευρώ ή 457 εκατ. $. Το πρόγραμμα κατά πάσα πιθανότητα θα περιοριστεί στον εκσυγχρονισμό των κύριων αισθητήρων, ιδίως το κύριο ραντάρ, και το Κέντρο Μάχης, χωρίς να αλλάζει κάτι δραστικό στον οπλισμό[19].Κύριο (νέο) Α/Α όπλο τους θα είναι με αφετηρία το 2019 ο πύραυλος ESSM Block II[20].

Ο νέος πύραυλος έχει αυξημένη ικανότητα ελιγμών και άλλες βελτιώσεις με αποτέλεσμα να μπορεί να αναχαιτίσει επιτυχώς κάθε «δύσκολο» στόχο. Η σημαντικότερη βελτίωση εστιάζεται στον αισθητήρα του διπλής διαμόρφωσης ενεργού / ημιενεργού ραντάρ. H νέα έκδοση διαθέτει ενεργό αναζητητή όπου δίνει τη δυνατότητα στον πύραυλο να εμπλέξει στόχους αυτόνομα στην τελική φάση χωρίς να εξαρτάται των συστημάτων καθοδήγησης του πλοίου φορέα. Τον αισθητήρα αναμένεται ό, τι θα λάβουν και τα ESSM Block I που βρίσκονται ήδη σε υπηρεσία. Με την τοποθέτηση των νέων συστημάτων θα είναι εφικτή η ταυτόχρονη καθοδήγηση τουλάχιστον τεσσάρων ESSM κατά ισάριθμων στόχων έναντι σήμερα μόλις δύο.

- Ταχέα Περιπολικά Κατευθυνομένων Βλημάτων (ΤΠΚ)

H Combattante IIIB "Σταράκης" ήταν η πρώτη που εξοπλίστηκε με Harpoon - (c) Gbidis

 ||Με ακόμη μία νομοθετική πρωτοβουλία, που έγινε στις 11 Δεκεμβρίου 2014, επιχειρείται η άρση των δυσκολιών που αντιμετωπίζει το πρόγραμμα ναυπήγησης και παραλαβής των τριών τελευταίων πυραυλακάτων κλάσης Ρουσσέν. Η πρώτη, ΤΠΚ "Ρίτσος", έως πρόσφατα εκτελούσε ναυτικές δοκιμές[21] ενώ οι άλλες δύο είναι άγνωστο σε ποιο στάδιο κατασκευής βρίσκονται ή ακόμα αν έχει αρχίσει η κατασκευή τους. Στο ίδιο νομοθετικό πλαίσιο, γίνεται επισκευή της Combattante IIIA "Μυκόνιος". Για τα Combattante IIIA (κλάση Λάσκος) και Β (κλάση Καβαλούδης), προωθείται πρόγραμμα αντικατάστασης των πυραύλων κατά πλοίων MM-38 και Penguin από ΜΜ-40 Blk.2 και RGM-84 Blk. 1C αντίστοιχα όπου θα προέρθουν από σκάφη που είτε αποσύρονται είτε αποκτούν νεότερο οπλισμό. Το πρώτο σκάφος όπου ολοκληρώθηκε η αντικατάσταση ήταν η Combattante IIIB "Σταράκης".

- Αεροσκάφη και Ελικόπτερα Ναυτικής Συνεργασίας 

Με τα αναβαθμισμένα P-3 πρόκειται να εξοπλιστεί η Μοίρα Αεροσκαφών του ΠΝ - (c) ΓΕΝ

 ||Στις 15 Μαρτίου 2015 αποφασίστηκε η επαναφορά και αναβάθμιση έως πέντε γηρασμένων αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας P-3B TACNAVMOD II, το τελευταίο από τα οποία βρίσκεται καθηλωμένο από το φθινόπωρο του 2009[22]. Τα αεροσκάφη προορίζονται να εξοπλίσουν τη Μοίρα Αεροσκαφών του ΠΝ. Το πρόγραμμα ύψους περίπου 500 εκατ.$, για το οποίο ακόμη εκκρεμεί η καταβολή της προκαταβολής, δέχθηκε ιδιαίτερη κριτική λόγω του μεγάλου χρονοδιαγράμματος ολοκλήρωσης και για το κατά πόσο ήταν πραγματικά αναγκαίο όταν υφίστανται κρισιμότερες εκκρεμότητες.Οι υπόλοιπες δύο μοίρες εξοπλίζονται από ελικόπτερα AB-212ASW και S-70 Aegeanhawk. Στα πρώτα υλοποιείται περιορισμένο πρόγραμμα αναβάθμισης, που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει την τοποθέτηση συσκευής FLIR. Για τα δεύτερα, που φέτος συμπλήρωσαν 20 έτη υπηρεσίας από την παράδοση της πρώτης μονάδας, ολοκληρώθηκε η διαδικασία πλήρους υποστήριξης σε τρεις ακόμη φρεγάτες τύπου Kortenaer[23].

Σύνθεση Κύριων Μονάδων Στόλου

Το Μέλλον

Έχοντας δρομολογήσει τις κύριες βραχυπρόθεσμες ανάγκες του, το ΠΝ επιθυμεί να ξεκινήσει έως το 2024 την σταδιακή αντικατάσταση των φρεγατών κλάσης Kortenaer με τη ναυπήγηση τριών φρεγατών ή την παραλαβή ζεύγους μεταχειρισμένων αντιτορπιλικών τύπου Arleigh Burke από τις ΗΠΑ. Από εκεί και ύστερα, ελπίζει στην επιτυχή ολοκλήρωση της ναυπήγησης των επιπρόσθετων δύο υποβρυχίων Type 214 που φαντάζει μάλλον απίθανη με τα τωρινά οικονομικά δεδομένα. Χωρίς την έγκαιρη δρομολόγηση ενός ναυπηγικού προγράμματος προς αντικατάσταση τουλάχιστον σε πρώτη φάση των μη εκσυγχρονισμένων φρεγατών κλάσης Kortenaer, το Πολεμικό Ναυτικό κινδυνεύει να βρεθεί με ένα γηρασμένο και ανεπαρκή στο σύγχρονο πόλεμο στόλο.

γ. ΙΣΡΑΗΛ

 

Σε εξέλιξη βρίσκεται η αναβάθμιση των τριών Sa'ar 5 - via The Sun

Το Γεγονός

Στις 23 Σεπτεμβρίου 2014 κατέπλευσε στη Χάιφα το πρώτο υποβρύχιο τεχνολογίας AIP του Ισραηλινού Ναυτικού, INS Tanin[24].Πρόκειται για το τέταρτο υποβρύχιο τύπου Dolphin και πρώτο εκ των τριών βελτιωμένης ομώνυμης κλάσης δεύτερης γενιάς της επονομαζόμενης Dolphin II. Με το Tanin, το Ισραηλινό Ναυτικό έγινε το δεύτερο ναυτικό της Ανατ. Μεσογείου που διαθέτει υποβρύχιο νέας τεχνολογίας και εφοδιασμένου με ΑΙΡ. Είχε προηγηθεί το 2010 το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό.

Οι Κύριες Εξελίξεις

Στο Ισραηλινό Ναυτικό παραδόθηκε το εξεταζόμενο χρονικό διάστημα το πρώτο υποβρύχιο τεχνολογίας AIP, INS Tanin[25].Παράλληλα, προχώρησε η παραγγελία τεσσάρων κορβετών τύπου Sa’ar 6 από τη Γερμανία, ενώ συνεχίζεται ο εκσυγχρονισμός του μεγαλύτερου τμήματος των μονάδων επιφανείας με νέους αισθητήρες και όπλα.

- Υποβρύχια

Το INS Tanin καταπλέει στη Χάιφα - (c) Ισραηλινό Ναυτικό

 ||Το INS Tanin τύπου Dolphin II θα ακολουθήσει σύντομα σε υπηρεσία ακόμη άλλο ένα, το INS Rahav[26], ενώ ένα τρίτο σκάφος που ακόμη παραμένει αδιευκρίνιστο το όνομα που θα φέρει, βρίσκεται υπό ναυπήγηση και θα παραδοθεί το 2017.

- Φρεγάτες & Κορβέτες

Αναβαθμισμένη Sa'ar 5 με το ραντάρ MF-STAR

 ||Το Ισραηλινό Ναυτικό θα ναυπηγήσει τέσσερα πλοία MEKO 80[27] για να πλαισιώσει τις τρεις κορβέτες Sa’ar 5. Τα νέα πλοία θα κοστίσουν 2,3 δις Σεκέλ, κομμάτι των οποίων θα χρηματοδοτήσει η Γερμανία. Το σύνολο των σκαφών θα κατασκευαστεί στη Γερμανία. Στον εξοπλισμό τους[28] θα συμπεριλαμβάνονται 32 εώς 40 αντιαεροπορικοί πύραυλοι μεγάλου βεληνεκούς Barak-8, 16 αντιπλοϊκοί πύραυλοι αγνώστου τύπου, το αντιπυραυλικό σύστημα C-Dome και προηγμένου ραντάρ ενεργού διάταξης φάσης (AESA) MF-STAR. Μερικά από τα κριτήρια που τέθηκαν για την υπογραφή της προμήθειας των πλοίων ήταν η προηγμένη ανθυποβρυχιακή ικανότητα, η ικανότητα αναχαίτισης υπερηχητικών αντιπλοϊκών πυραύλων και η ικανότητα αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής. Το πρώτο ισραηλινό σκάφος που εγκαταστάθηκε το νέο ραντάρ ήταν η ισραηλινή κορβέτα Eliat[29]. Το ραντάρ θα εγκατασταθεί στα υπόλοιπα δύο πλοία Sa'ar 5, όπως επίσης οι πύραυλοι επιφανείας-αέρος Barak-8.  

 

- Ταχέα Περιπολικά Κατευθυνόμενων Βλημάτων (ΤΠΚ)

Ο εκσυγχρονισμός των Sa'ar 4.5 ολοκληρώνει την αναβάθμιση των διαθέσιμων πλοίων επιφανείας - (c) Ισραηλινό Ναυτικό

||Συνεχίζοντας την προσπάθεια ομογενοποίησης του υλικού, το Ισραηλινό Ναυτικό έχει εξασφαλίσει κονδύλια για την αναβάθμιση των οκτώ ΤΠΚ Sa’ar 4.5 με έναρξη υλοποίησής της το 2016[30].Τα πλοία της κλάσης είναι από τα βαρύτερα (αν όχι τα βαρύτερα) εξοπλισμένα σκάφη παγκοσμίως σε αυτή την κατηγορία ενώ σύντομα θα ξεκινήσει ο εξοπλισμός τους με ραντάρ ενεργού διάταξης φάσης (AESA) ELM-2258 ALPHA καθιστώντας τα σκάφη της κλάσης ίσως τα μικρότερα σκάφη στον κόσμο που θα εξοπλιστούν με τέτοιο προηγμένου τύπου ραντάρ και με δυνατότητες μεγαλύτερων της κατηγορίας στης οποίας ανήκουν. Σε εξέλιξη παράλληλα βρίσκεται η εγχώρια ναυπήγηση τριών μικρών κορβετών Sa’ar 72 προς αντικατάσταση σκαφών της κλάσης Sa’ar 4.5, που όπως και οι Sa’ar 5 και 6 θα είναι εξοπλισμένες με Α/Α πυραύλους Barak-8.

Σύνθεση Κύριων Μονάδων Στόλου

Το Μέλλον

Το Ισραηλινό Ναυτικό βρίσκεται στο μέσο ενός σημαντικού προγράμματος ναυτικών εξοπλισμών με τους οποίους θα καταστεί ίσως το πιο σύγχρονο της Ανατ. Μεσογείου. Με την προϋπόθεση αξιοπιστίας του Barak-8, θα διαθέτει τουλάχιστον 10 μονάδες επιφανείας με ικανότητες AAW περιοχής καθώς και αντιμετώπισης επερχόμενων πυραύλων υπερηχητικής ταχύτητας. Μοναδική έλλειψη η παντελής απουσία (των απαραίτητων σε ένα σύγχρονο ναυτικό) πλοίων ναρκοπολέμου.

δ. Τουρκία

Κορβέτα MilGem και φρεγάτες O.H. Perry του Τουρκικού Ναυτικού κατά την άσκηση "Blue Whale 2014".

Το Γεγονός

Στο πλαίσιο της έκθεσης οπλικών συστημάτων "IDEF-2015", στις 7 Μαΐου 2015 υπογράφθηκε η σύμβαση προμήθειας έναντι περίπου 1 δις $ ενός εγχώριου πλοίου αμφίβιας επίθεσης/ελικοπτεροφόρου LHD (Landing Helicopter Dock) βασισμένου στο πλοίο αμφίβιας επίθεσης/αεροπλανοφόρου Juan Carlos I της ισπανικής εταιρίας Navantia[31]. Το πλοίο θα παραδοθεί το 2021. Θα μπορεί να μεταφέρει 1200 στρατιώτες και πλήρωμα, οκτώ ελικόπτερα γενικής χρήσης, τρία αποβατικά LCM και 150 οχήματα, συμπεριλαμβανομένου ικανού αριθμού αρμάτων μάχης. Το πλοίο θα είναι ικανό να υποστηρίξει τη χρήση μαχητικών F-35B καθιστώντας έτσι το Τουρκικό Ναυτικό αδιαμφισβήτητα το ναυτικό με τον πιο πολυάριθμο αλλά και πιο σύγχρονο στόλο στην περιοχή.

Οι Κύριες Εξελίξεις

Σε συνέντευξή του ο διοικητής του Τουρκικού Ναυτικού επεσήμανε την πορεία μετατροπής του σε δύναμη σύγχρονη, πολλαπλών ρόλων, ικανή να αντιδρά γρήγορα στις συνθήκες. Σήμερα η Τουρκία διατηρεί 158 σκάφη, 50 αεροσκάφη και ελικόπτερα ενώ φιλοδοξεί να αναβαθμίσει τις ναυτικές της δυνάμεις. Μεταξύ των σχεδίων αναφέρονται μη επανδρωμένα αεροσκάφη, συνέχιση του εγχώριου προγράμματος κορβετών και ελαφρών φρεγατών, εκσυγχρονισμού σκαφών και η δρομολόγηση κατασκευής τεσσάρων νέων αντιαεροπορικών φρεγατών TF-2000, του LHD, δέκα νέων ΤΠΚ, δύο αρματαγωγών και τέλος έξι υποβρυχίων Type 214TN.

- Αποβατικό Ελικοπτεροφόρο Δεξαμενής

Το LHD θα βασίζεται στο ισπανικό Juan Carlos I και πολύ πιθανώς θα εξοπλιστεί με μαχητικά F-35B - via Wikipedia

 ||Στις 7 Μαΐου 2015 υπογράφθηκε η σύμβαση προμήθειας έναντι περίπου 1 δις $ ενός εγχώριου LHD βασισμένου στο αεροπλανοφόρο Juan Carlos I της ισπανικής εταιρίας Navantia.Το πλοίο θα παραδοθεί το 2021. 

 

- Υποβρύχια

Μόλις πριν λίγες ημέρες άρχισε η ναυπήγηση του πρώτου Υ/Β κλάσης Reis - (c) Τουρκικό Ναυτικό

 ||Μεγάλες καθυστερήσεις αντιμετωπίζει η ναυπήγηση έξι υποβρυχίων Type 214(κλάση Reis).Το συγκεκριμένο πρόγραμμα, που αποτελεί την ακριβότερη ναυτική επένδυση της χώρας ως σήμερα, βαρύνεται από το αμφιλεγόμενο εγχείρημα "τουρκοποίησης" με πληθώρα εγχώριων υποσυστημάτων. Ο αρχικός προγραμματισμός ανέφερε παράδοση του πρώτου υποβρυχίου το 2015, κάτι υπό τις παρούσες συνθήκες εξωπραγματικό[32].Στο πλαίσιο του προγράμματος, η Γερμανία έχει προτείνει τη συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα ανάπτυξης του πυραύλου IDAS[33]. Ο IDAS θα εκτοξεύεται από υποβρύχιο για την αντιμετώπιση παράκτιων, θαλάσσιων και εναέριων απειλών. Αντίθετα ολοκληρώθηκε ο εγχώριος εκσυγχρονισμός των υποβρυχίων "TCG Doğanay" και "TCG Dolunay", τύπου Type 209/1200[34] (κλάση Atilay). Εν τω μεταξύ, στις 14 Νοεμβρίου 2014 παροπλίστηκε το υποβρύχιο TCG "Saldiray"[35], το πρώτο από τα συνολικά έξι υποβρύχια Type 209/1200 που αποκτήθηκαν. Έτσι, ο αριθμός των ενεργών υποβρυχίων του Τουρκικού Ναυτικού ανέρχεται πλέον σε 13 συμπεριλαμβανομένων των 8 σύγχρονων Type 209/1400 (κλάσεις Gur και Preveze).

- Φρεγάτες & Κορβέτες

Αναβαθμισμένη φρεγάτα O.H. Perry. Διακρίνεται το ραντάρ SMART-S Mk.2 - (c) NATO

 ||Σύμφωνα με πρόσφατο φωτογραφικό υλικό, ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα αναβάθμισης τεσσάρων φρεγατών O.H.Perry και τεσσάρων MEKO 200TN Track II με την τοποθέτηση νέου τρισδιάστατου ραντάρ SMART-S Mk.2 της Thales στη θέση του AWS-9της Plessey και δύο συστήματα κατακόρυφης εκτόξευσης (VLS) Mk.41 Mod 8 με συνολικά 16 κελιά για χρήση πυραύλων επιφανείας - αέρος ESSM. Τα δύο τελευταία πλοία ήταν τα "TCG Giresun" και "TCG Barbaros". Στις δύο φρεγάτες τύπου MEKO 200 Track IIB, όπου ήταν προεγκατεστημένο το Mk.41, τοποθετήθηκε μόνο το νέο ραντάρ. Να τονιστεί ότι τα σκάφη της κλάσης μπορούν συνολικά να φέρουν 64 πυραύλους ESSM το καθένα αφού το κάθε κελί δέχεται τέσσερις (4) τέτοιους πυραύλους. Το τουρκικό απόθεμα δεν επαρκεί για τον οπλισμό και των τεσσάρων σκαφών με πυραύλους του τύπου έτσι ενδέχεται κάποια σκάφη της κλάσης να συμπληρώνουν τα κελιά με τους παλαιούς Sea Sparrow που καταλαμβάνουν από ένα κελί ο καθένας. Όπως το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό, το Τουρκικό Ναυτικό θα έχει εντάξει ως το Μάιο του 2019 τα πρώτα βλήματα ESSM Block II. Αντίθετα, δεν κατέστη εφικτή η απόκτηση δύο συμπληρωματικών φρεγατών O.H. Perry για χρήση ως ανταλλακτικών, αφού το Αμερικανικό Κογκρέσο δεν συμπεριέλαβε στα ναυτικά χωρών που θα μεταβιβάσει φρεγάτες του τύπου από τα αποθέματα του Αμερικανικού Ναυτικού το Τουρκικό Ναυτικό. Είχε προηγηθεί μη αποδέσμευση δύο πλοίων του τύπου στην Τουρκία το 2012. 

 

Η δεύτερη γενιά πλοίων του προγράμματος MILGEM (Block II από το πέμπτο πλοίο, γνωστό πλεόν και ως «I»κλάση) θα είναι εξοπλισμένη με δύο συστήματα Mk41 (16 κελιά), 16 αντιπλοϊκούς πυραύλους ATMACA και αντιπυραυλικό σύστημα Phalanx[36].Με αυξημένο μήκος κατά 10 μέτρα και με τον νέο οπλισμό, τα σκάφη της κλάσης I κατηγοριοποιούνται πλεόν ως φρεγάτες. Στόχος του Τουρκικού Ναυτικού αποτελεί η ένταξη των πρώτων πυραύλων κατά πλοίων ATMACA σε υπηρεσία στο τέλος του 2016.Αν και αρχική πρόθεση ήταν το ATMACA να έχει δυνατότητες παρόμοιες με τον Exocet, τελικά αποφασίστηκε να μοιάζει στον Harpoon Block II.Στόχος είναι ο νέος πύραυλος να αντικαταστάσει τον Harpoon σε τουρκική υπηρεσία[37]. 

Με συστήματα Phalanx Block 1B θα εξοπλιστεί, μεταξύ άλλων πλοίων, το LHD - via Wikipedia

Στις 20 Μαΐου έγινε γνωστή η έγκριση προμήθειας στο Τουρκικό Ναυτικό τεσσάρων συστημάτων Phalanx Block 1B Baseline 2 και η αναβάθμιση σε αντίστοιχο επίπεδο άλλων 17 Phalanx Block 0[38]. Το εκτιμώμενο κόστος θα ανέλθει σε 310 εκάτ. $.  Να τονιστεί ότι το Τουρκικό Ναυτικό διαθέτει 11 συστήματα σε υπηρεσία που είναιεγκατεστημένα επί των φρεγατών Perry (8 συστήματα), του αποβατικού Osman Gazi (ένα) και των πετρελαιοφόρων Akar (δύο συστήματα). Τα υπόλοιπα έξι συστήματα αποκτήθηκαν προφανώς από τις αποθήκες του Αμερικανικού Ναυτικού. Τα εναπομείναντα έξι συστήματα μαζί με τα νέα, θα εξοπλίσουν τα δύο υπο-κατασκευή αρματαγωγά (ένα σύστημα στο κάθε πλοίο), τις έξι υπο-κατασκευή ελαφρές φρεγάτες του προγράμματος MILGEM Block II και το νέο LHD (δύο συστήματα). Το Τουρκικό Ναυτικό λογικά αν δεν έχει προβεί ήδη θα πρέπει να προμηθευτεί επίσης άλλα δύο συστήματα RAM για τις τελευταίες δύο κορβέτες κλάσης Ada (MILGEM Block I) αφού μια ενδεχόμενη εγκατάσταση συστήματος CIWS τύπου Phalanx παρέχει ελάχιστη προστασία στο σκάφος-φορέα.

Άλλη μια σημαντική εξέλιξη σημειώθηκε για το Τουρκικό Ναυτικό και όχι μόνο όταν Τούρκοι αξιωματούχοι επιβεβαίωσαν ό, τι σημειώθηκε επιτυχής δοκιμή εγχώριου πρωτότυπου όπλου laser. Για το σκοπό ανάπτυξής τους έχουν μεριμνηθεί 450 εκατ. $ και πρώτη εφαρμογή πιστεύεται πως θα έχει στα πλοία του προγράμματος TF-2000[39].

- Ταχέα Περιπολικά Κατευθυνομένων Βλημάτων (ΤΠΚ)

 ||Το Τουρκικό Ναυτικό επιδιώκει την εγχώρια ναυπήγηση έως και δέκα ΤΠΚ.Τα νέα σκάφη θα έχουν αυξημένη τηνικανότητα απόκρυψης ίχνους (stealth) και την επίτευξη ιδιαίτερα υψηλής ταχύτητας ενώ θα είναι βαρέως εξοπλισμένα με αντιπλοϊκούς πυραύλους, CIWS, πυροβόλο μέσου διαμετρήματος και ελαφρά πυροβόλα ή πολυβόλα. 

 

- Αεροσκάφη και Ελικόπτερα Ναυτικής Συνεργασίας

 ||Το Τουρκικό Ναυτικό θα μπορούσε να αιτηθεί την απόκτηση 15 μαχητικών F-35B, από 100 συνολικά F-35 που θα προμηθευτεί η Τουρκία, για τη δημιουργία αεροπορικής πτέρυγας στο μελλοντικό της LHD[40]. Σε μια παράλληλη εξέλιξη, γίνεται προμήθεια αγνώστου αριθμού συλλογών αναβαθμισμένων τορπιλών τύπου Mk 54 Mod 0 LWT για τον εξοπλισμό των αεροσκαφών ναυτικής συνεργασίας ATR-72[41].

Μαχητικό F-35B. Την απόκτηση 15 μαχητικών του τύπου οραματίζεται το Τουρκικό Ναυτικό - (c) LM

Στις 16 Σεπτεμβρίου 2014 πραγματοποιήθηκε δοκιμαστική βολή πυραύλου L-UMTAS από ανθυποβρυχιακό ελικόπτερο Seahawk του Τουρκικού Ναυτικού. Η εμβέλεια του όπλου ανέρχεται σε 8km[42].  Περίπου ένα μήνα αργότερα, στις 12 Οκτωβρίου 2014, συνετρίβη ελικόπτερο S-70B. Νεκρά ανασύρθηκαν τα πέντε μέλη του πληρώματος[43].

- Πλοία Υποστήριξης

  ||Το Τουρκικό Ναυτικό θα προμηθευτεί δύο πλοία γενικής υποστήριξης προς αντικατάσταση παλαιότερων σε υπηρεσία πλοίων της κατηγορίας. Τα πλοία θα έχουν εκτόπισμα 12.000 τόνων και θα διαθέτουν ελικοδρόμιο[44].  Επίσης υπό κατασκευή είναι ένα υπερσύγχρονο πλοίο διάσωσης υποβρυχίων (MOTSIP) που καθελκύστηκε τον Απρίλιο του 2014 καθώς και δύο μικρότερα σκάφη ρυμούλκησης και διάσωσηςπλοία (RATSHIP) που καθελκύστηκαν το πρώτο τον Ιούνιο του 2014 ενώ το δεύτερο το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους.

Σύνθεση Κύριων Μονάδων Στόλου

Το Μέλλον

Ύστερα από τη σημαντική ενίσχυση της Τουρκικής Αεροπορίας κατά τις προηγούμενες δεκαετίες, η Τουρκία έχει εστιάσει στην αναβάθμιση του πολεμικού της στόλου. Σε πρώτη φάση πραγματοποιεί προγράμματα εκσυγχρονισμού των διαθέσιμων πλοίων, με στόχο την αύξηση της μαχητικής τους ισχύος. Ακολούθως, προχωρεί σε ναυπηγήσεις νέων. Η ναυπηγική προσπάθεια αναμένεται να συνεχιστεί, ειδικά έπειτα από τις εξελίξεις στο ζήτημα των υδρογονανθράκων στην περιοχή.

Πηγές - Παραπομπές:

---

[1] https://twitter.com/Elysee/statuses/646645001330532352 

[2] http://www.thelocal.de/20140204/germany-to-sell-two-more-u209-submarines-to-egypt

[3] http://www.wantchinatimes.com/news-subclass-cnt.aspx?id=20150809000132&cid=1101

[4] https://twitter.com/dcnsgroup/statuses/613390331447521281

[5] http://www.defensenews.com/story/defense/naval/2015/02/21/france-egypt-frigate-fremm-dcns-rafale-export-corvette/23674673/

[6] http://www.navyrecognition.com/index.php?option=com_content&task=view&id=2836

[7] http://defence-blog.com/news/egyptian-navy-seeking-to-acquire-a-single-nh90-helicopter-for-its-new-fremm-frigate.html

[8] http://en.dcnsgroup.com/news/dcns-starts-the-construction-of-the-first-gowind-2500-corvette-for-the-egyptian-navy/

[9] http://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/year-2015-news/june-2015-navy-naval-forces-defense-industry-technology-maritime-security-global-news/2840-usa-delivered-the-last-two-ambassador-mk-iii-fast-missile-craft-ezzat-class-to-egyptian-navy.html

[10] http://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/year-2015-news/august-2015-navy-naval-forces-defense-industry-technology-maritime-security-global-news/3005-russia-transferred-a-tarantul-class-missile-corvette-p-32-project-12421-molniya-to-egypt.html

[11] http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2015/02/russia-egypt-relations-warm.html

[12] http://www.onalert.gr/stories/pyrovolise-o-pipinos/40188?utm_source=dlvr.it&utm_medium=twitter&utm_campaign=onalert.gr

[13]http://www.defence-point.gr/news/?p=121959

[14] http://www.protothema.gr/greece/article/415973/sti-thalassa-to-neo-upovruhio-pipinos-tou-polemikou-nautikou/

[15] http://e-amyna.com/?p=9522

[16] http://www.onalert.gr/stories/erxontai-ta-antallaktika-gia-tifg-apo-abu-dhabi/40971?utm_source=dlvr.it&utm_medium=twitter&utm_campaign=onalert.gr

[17] http://navalanalyses.blogspot.gr/2015/03/elli-class-frigates-of-hellenic-navy.html

[18] http://www.janes.com/article/48693/greece-scopes-plan-for-meko-200hn-mid-life-modernisation

[19] http://www.hellenicdefence.gr/eidiseis/e2014/141105b.html

[20] http://www.militaryaerospace.com/articles/2015/04/essm-seasparrow-emd.html

[21] http://www.hellenicdefence.gr/eidiseis/e2015/150304f.html

[22] http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=685466

[23] http://www.janes.com/article/47792/three-greek-frigates-upgraded-to-carry-s-70b

[24] http://www.haaretz.com/news/diplomacy-defense/.premium-1.617543

[25] http://www.jpost.com/Not-Just-News/From-a-former-submariner-Mazel-tov-to-the-Israeli-navy-376177

[26] http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-4657303,00.html

[27] http://defense-update.com/20150511_meko80.html#.Vh0eWfl3DIU

[28] http://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/year-2015-news/august-2015-navy-naval-forces-defense-industry-technology-maritime-security-global-news/3029-design-of-future-tkms-built-saar-6-meko-a100-corvettes-for-israeli-navy-unveiled.html

[29] http://www.navyrecognition.com/index.php/news/defence-news/year-2014-news/september-2014-navy-naval-forces-maritime-industry-technology-security-global-news/2006-israeli-navy-saar-5-class-corvettes-fitted-with-iai-elm-2248-mf-star-multifunction-aesa-radar.html

[30] http://www.defensenews.com/story/defense/naval/ships/2015/06/28/israel-navy-to-upgrade-combat-surface-fleet-saar/29277241/

[31] http://www.defense-aerospace.com/article-view/release/163564/.html

[32] http://www.handelsblatt.com/unternehmen/industrie/thyssen-krupp-millionenstrafe-wegen-lieferverzug-bei-u-booten/11268708.html

[33] http://www.janes.com/article/48478/germany-offers-participation-in-idas-to-turkey

[34] http://turkishnavy.net/2015/06/23/turkish-navy-receives-upgraded-submarines/

[35] http://turkishnavy.net/2014/11/18/tcg-saldiray-decommissioned/

[36] http://turkishnavy.net/2015/05/17/second-generation-milgem-design-revealed/

[37] http://www.defensenews.com/story/defense/land/weapons/2015/07/18/turkey-advances-indigenous-missile-programs/30236299/

[38] http://www.naval-technology.com/news/newsus-to-deliver-mk-15-phalanx-ciws-upgrades-for-turkish-navy-4582979

[39] http://www.defensenews.com/story/defense/policy-budget/warfare/2015/02/14/turkey-laser-weapon-indigenous-tubitak-test/23291513/

[40] http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2015/05/turkish-navy-aims-high-for-2033-become-global-force.html

[41] www.janes.com/article/53930/in-to-get-more-mk-54-lightweight-torpedo-kits

[42] http://turkishnavy.net/2015/01/27/a-new-missile-for-turkish-naval-helicopters-part-2/

[43] www.aviationlive.org/2014/10/seahawk.html?m=1

[44]http://archive.defensenews.com/article/20141201/DEFREG01/312010013?utm_source=twitterfeed&utm_medium=twitter